تاریخچه انواع سس‌ها
سس از جمله محبوب‌ترین چاشنی برای طعم دادن بو مزه‌دار کردن غذاهاست . از سس‌های تند و شور و ترش گرفته تا سس‌های شیرین، سس ماهی که از ماهی تخمیر شده به دست می‌آید و در کشورهای تایلند و ویتنام محبوب است تا سس‌های به دست آمده از موادی مثل لوبیا در سرتاسر دنیا بسیار مشهور هستند. سس‌ها خاستگاه‌های مختلفی دارند. از سس‌های مشهور فرانسوی گرفته تا سس‌های آسیایی، انگلیسی، اسپانیایی، ایتالیایی و سس‌های مشهور منطقه آمریکای جنوبی. با این همه پایه تمام سس‌ها از 5 سس مادر تشکیل شده است.
نقش سس‌ها در غذاهای کشورهای مختلف
سس‌ها نقش مهمی در تهیه غذاهای کشورهای مختلف دارند. به عنوان مثال در انگلستان، سس گوشت، از نوع سنتی به حساب می اید . که معمولاً همراه با گوشت کباب شده مصرف می‌شود. می توان به نوع سیب و نعناع هم اشاره کرد که با گوشت مصرف می‌شود.
سس کچاپ و سس قهوه‌ای نیز بیشتر با غذاهایی که سریع حاضر می‌شوند، به کار می‌رود. در کشور فرانسه نیز، سس‌ها نقش مهمی در تهیه غذاهای فرانسوی دارند. سس‌های فرانسوی را با استفاده از نشاسته یا آردی که در کره تفت داده شده، غلیظ می‌کنند. در چین سس‌ها را از دانه سویا یا لوبیای سیاه تخمیر شده همراه با انواع روغن‌ها تهیه می‌کنند. مردم آسیای جنوب شرقی مانند تایلند و ویتنام نیز از سس‌هایی استفاده می‌کنند که در تهیه آن‌ها ماهی تخمیر شده به کار رفته است.
به طور کلی سس را ممکن است به صورت رقیق یا غلیظ تهیه کنند. سس رقیق، معمولاً همان روغن، سرکه یا آب لیمو به علاوه کمی نمک و فلفل است که به آن، سس ساده نیز می‌گویند. در سس غلیظ از موادی مانند رب گوجه فرنگی یا رب‌های دیگر، آرد گندم، آرد ذرت یا نشاسته و زرده تخم مرغ جهت غلظت سس استفاده می‌شود.
مرحله بسته‌بندی :
انواع محصولات باید در ظروفی بسته بندی شوند که دربندی آن کامل بوده و در مدت نگهداری و پیش از باز کردن، مبادله هوا در آن انجام نشود. نشانه های زیر باید با خط خوانا، بر روی هر بسته چاپ و یا برچسب گذاری شود.
نام و نوع فرآورده
نام و نشانی تولید کننده (کارخانه سازنده)
ذکر نام مواد تشکیل دهنده
شماره پروانه ساخت از وزارت بهداشت
شماره سری ساخت
تاریخ تولید به روز، ماه و سال
تاریخ انقضا
شرایط نگهداری و وزن خالص
مایونز به علت داشتن اسیدیته زیاد در مقابل فساد میکروبی مقاوم است، ولی پس از باز کردن آن، نسبت به اکسیداسیون خیلی حساس می‌شود و باید حتماً در یخچال نگهداری شود.
روش تولیدمایونز
برای تهیه سس مایونز، ابتدا خمیر نشاسته در دیگ تهیه می‌شود، سپس آب و خمیر نشاسته، به هم زن تحت خلأ وارد شده، هم زده می‌شود، نمک به میزان لازم افزوده شده و مخلوط به مدت یک الی دو دقیقه هم زده می‌شود. سپس ادویه، شکر و آب لیمو افزوده شده و هم زده می‌شوند، پس از آن، تخم مرغ و روغن به مخلوط اضافه می‌شود. مرحله افزودن روغن بسیار حساس است، روغن باید به تدریج به مخلوط اضافه گردد، هم زن به مدت ۴ دقیقه باید به کار خود ادامه دهد. سپس مخلوط تهیه شده به دستگاه همگن کننده، جهت یکنواختی بیشتر پمپ می‌گردد.
دلیل استفاده از مخلوط تحت خلا آن است که هوایی که باعث فساد مواد می‌شود، از مخلوط خارج گردد. در دستگاه همگن کننده، مواد کاملاً یکنواخت و یک فاز شده و پس از آن به دستگاه پر کننده منتقل گردیده و در مرحله بعد بسته بندی و به انبار سرد منتقل می‌شوند. نکته قابل توجه این است که جهت تعلیق گلبول‌های چربی در آب یا قطرات آب در چربی، از امولسیفایر استفاده می‌گردد. بدون امولسیفایر سس مایونز به دو فاز جداگانه آب و روغن تبدیل می‌شود. امولسیون مایونز توسط زرده تخم مرغ مستحکم می‌شود
روش تولید سس سالاد :
جهت تولید ابتدا آب، نمک، شکر، آب لیمو و تخم مرغ در مخلوط کن تحت خلاء ریخته شده و هم زده می‌شود، سپس روغن به تدریج به مخلوط وارد شده و پس از آن نشاسته‌ی پخته شده به مخلوط اضافه می‌گردد و عمل هم زدن ادامه می‌یابد. سس مایونز، طبق فرمولاسیون به آرامی به محتویات اضافه و در نهایت ادویه به مخلوط افزوده شده و مخلوط جهت یکنواخت شدن به دستگاه همگن کننده منتقل می‌شود. بعد از همگن شدن، به دستگاه پرکننده منتقل شده، پرشده و بسته بندی می‌گردد و در نهایت به انبار سرد منتقل می‌شود. مایونز به جهت پایین بودن اسیدیته، نیازی به پاستوریزه کردن ندارند.
روش تولید کچاپ :
جهت تولید کچاپ از گوجه فرنگی خام و یا از رب استفاده می‌شود. در صورتی که از گوجه فرنگی خام استفاده شود، باید مراحل شستشو، خرد کردن و تغلیظ را طی نماید و پس از آن که به غلظت مطلوب رسید، مواد افزودنی همچون سرکه، پودر پیاز، مخلوط ادویه‌جات و … اضافه گردد. در صورتی که از رب استفاده شود نیازی به اجرای این مراحل نیست.
مایونز به علت داشتن اسیدیته زیاد در مقابل فساد میکروبی مقاوم است، ولی پس از باز کردن آن، نسبت به اکسیداسیون خیلی حساس می‌شود و باید حتماً در یخچال نگهداری شود. رب در مخزن پخت ریخته شده و با آب، نمک و پودر پیاز مخلوط گردیده، سپس صمغ را با مقداری آب و شکر مخلوط و حل نموده و به آرامی به مخلوط ذکر شده اضافه می‌نمایند، در انتها ادویه‌جات بر طب فرمولاسیون اضافه گردیده و هم زده می‌شوند، سپس مخلوط به دستگاه پرکننده رفته و در شیشه های مخصوص پر گردیده و از تونل پاستوریزاتور، جهت پاستوریزه شدن عبور می‌نماید و بعد از برچسب زنی. در کارتن، بسته بندی گردیده و به انبار منتقل می‌شود.
در گذشته سس‌های کچاپ، در بطری‌های شیشه ای عرضه می‌شدند، اگرچه بطری‌های شیشه ای، سس را در برابر رطوبت و اکسید شدن حفاظت می‌کردند، اما مشکلات خاصی داشتند که سس از داخل شیشه به سختی بیرون می‌آمد. اگر قبل از مصرف، شیشه خوب تکان داده نمی‌شد، سس به دیواره شیشه می‌چسبید. بعدها با تولید بطری‌هایی از جنس پلی اتیلن که با فشار دادن به بدنه‌ی آن‌ها، محتوای بطری به راحتی خارج می‌شد، مشکل استفاده از بطری‌های شیشه ای برطرف شد.
بازتاب: کشک چیست ؟