استریل کردن

استریل  کردن

استریل کردن (به انگلیسی: sterilization) فرایندی است که میکروارگانیسمها و عوامل انتقال دهنده آن‌ها از جمله قارچ، باکتری٬هاگ باکتری و ویروس را از سطح اجسام از بین می‌برد.

فرایند استریل کردن بسته به جنس تجهیزات نیازمند به استریلیزاسیون شامل روش‌های گرمایی‌خشک(فوور)، گرمایی‌مرطوب(اتوکلاو)، شیمیایی، رادیواکتیو(پرتوگاما)و اتوکلاو پلاسما(توسط پرکسید اکسیژن و اتوکلاو اتیلن اکساید(گاز اتیلن اکساید) و فیلتراسیون می‌شوند.

استریل یا سترون به معنی کاملاً عاری از باکتری یا قارچ یا ویروس یا دیگر میکروارگانیسمهای بیماری‌زا و غیربیماری‌زا (در مورد اشیای بی‌جان) است. هدف از استریل کردن جلوگیری از انتقال عفونت است.

تعریف استریلیزاسیون در پزشکی با محیط و مواد غذایی متفاوت است. ضریب SAL سطح اطمینان استریل بودن را نشان می‌دهد. در علم پزشکی S A L . 10 − 6 {\display style {SAL.}10^{-6}} یعنی از ۱۰۰۰۰۰۰ ذره موجود در بسته استریل اگر یک میکروارگانیسم زنده وجود داشته باشد، آن استریل محسوب می‌گردد. در مواد غذایی و محیط این عدد بیشتر است.

 

ضد عفونی کردن

ضد عفونی کردن از بین بردن باکتری یا قارچ یا ویروس یا دیگر میکروارگانیسمهای بیماری‌زا در سطح وسایل و تجهیزات مختلف است.

در عمل ضدعفونی معمول که توسط موادی همچون الکل، هیپوکلریت سدیم و پوویودین یددار انجام می‌گیرد همه اجزاء میکروارگانیسم از جمله اندواسپور یا پریون‌ها کشته نمی‌شوند و در کارهای حساس مانند جراحی، دندانپزشکی و غیره از روش استریل کردن استفاده می‌شود.

سطح ضدعفونی به انواع سطح بالا، سطح متوسط و سطح پایین تقسیم می‌شوند.

 

روش‌های استریلیزاسیون

روش‌های رایج سترون کردن عبارتند از:

1-روش حرارتی به وسیله دستگاه‌های مانند اتوکلاو و فور در این روش از تأثیر گرما و فشار بخار آب برای کشتن میکروارگانیسمها استفاده می‌شود.

2-روش شیمیایی به وسیله مواد ضدعفونی‌کننده مانند آب اکسیژنه و انجام واکنش‌های شیمیایی (مانند رادیکالهای آزاد) برای سترون کردن بهره می‌بریم.

3-روش پرتودهی به وسیله تابش پرتو گاما، پرتو ایکس و پرتو فرابنفش.

4-روش فیلتراسیون برای مایعات استفاده شده و شامل عبور دادن مایع از فیلترهای ریزبافت می‌باشد.

 

نکاتی که در اجرای یک برنامه ضدّعفونی می‌بایست مدّنظر قرار گیرد

1. نوع استفاده از ضدعفونی‌کننده (antiseptic) باید متناسب با شرایط، زمان و نوع وسیله باشد.
2. خصوصیات ضدعفونی‌کننده مورد استفاده: غلظت – دما – Ph – نوع میکروارگانیسم و …
3. عوامل زیست‌محیطی
4. سلامتی و ایمنی پرسنل؛ بعضی از ترکیبات می‌تواند برای پرسنل ایجاد مشکل کند. (عوامل جهش زا)
5. نوع میکروارگانیسم هدف

 

ویژگی ماده ضدعفونی‌کننده ایده آل

1. وسیع الطیف باشد و انواع باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها را از بین ببرد.
2. غیر سمی باشد.
3. سریع الاثر باشد و در کم‌ترین زمان عوامل عفونی را از بین ببرد.
4. محرک پوست، چشم و تنفس نباشد.

منبع : ویکیپدیا