مصرف خودسرانه دارو ، شایع‌ترین علت مسمومیت در جهان است. سالانه ۱ بیلیارد دلار در جهان صرف درمان و بررسی مشکلات ناشی از عوارض دارویی می‌شود. طبق پیش‌بینی متخصصان حوزه سلامت حدود ۴۰ درصد افرادی که دارومصرف می‌کنند دچار عارضه می‌شوند. اما کشور خودمان به لحاظ مصرف دارو جزو ۲۰ کشور برتر دنیا است و در آسیا بعد از چین رتبه دوم را دارد. این درحالی است که ۲۰ درصد کل داروهای مصرفی در ایران بدون تجویز پزشک استفاده می‌شود.
آمار مسمومیت دارویی
به گفته متخصصان سلامت به علت گزارش نشدن تمامی موارد و نیز به‌دلیل عدم آگاهی از اینکه مشکل پیش آمده ممکن است، عارضه نامطلوب دارویی باشد یا اینکه برخی عوارض دارویی ممکن است، با تاخیر ایجاد شود، آمار واقعی احتمالا خیلی بیشتر از اینهاست.
هر ایرانی به‌طور متوسط در طی یک سال 339 بار دارو می‌خورد که این رقم چهار برابر آمار جهانی است. سرانه مصرف داروهای تزریقی در ایران حدود 4/ 11 درصد است، که تقریبا چهار برابر این میزان در جوامع توسعه‌یافته است.
درواقع سرانه کلی مصرف دارو در ایران سه برابر استاندارد جهانی است!
درمجموع حدود 40 درصد از مردم ایران بدون نسخه دکتر، دارو مصرف می‌کنند. چیزی در حدود دو نفر از هر پنج نفر ایرانی. میانگین اقلام دارویی در جهان حدود 2 قلم دارو در هرنسخه است و این میزان در ایران۳ تا ۴ قلم است.
وزیربهداشت ایران چند سال پیش مصرف خودسرانه دارو در ایران را یک بحران توصیف کرد!
جلوگیری از مصرف خودسرانه دارو با آموزش درست
کسانی که در داروخانه کار می کنن، بخصوص افرادی که به تازگی استخدام شدن، باید لیست داروهای پرمصرف و پرکاربردی که مردم روزانه استفاده می کنن و از داروخانه ها می خرن رو بلد باشن، این امر برای هر داروخانه جز قدم های نخست در یادگیری بیش از هزاران قلم داروی موجود در هر داروخانه است.
در طول روز هر داروخانه باتوجه به نزدیکی و دوری مسیرش به مطب ها، ساختمان پزشکان متخصصین و یا درمانگاهها و حتی موقعیت و شهرت اون داروخانه در شهرها نسخه های متفاوتی رو می پیچن، مثلاً داروخانه ای که در مرکز شهر و در جایی شلوغ قرار داره حتماً دارای درخواست های بیشتری خواهد بود و یا اینکه فروش موارد و وسایل بهداشتی قوی تری خواهد داشت.
حتماً اکثر کارکنان داروخانه بعد از چند ماه کارکردن در هر داروخانه ای به کار مسلط می‌شوند و می‌دانند کدام داروها پر کار بردترین و پر مصرفترین هستند.
در آخر تعدادی از داروهای پر مصرف را معرفی می‌کنیم:
گروه دارویی آنتی بیوتیک ها
- زیترومایسین 250 و 500
- آموکسی سیلینآ 500
- کواموکسی کلاو 625
- سفکسیم 400
- سفالکسین 500
- مترونیدازول 250
- داکسی سایکلین 100
- سیپروفلوکساسین 500
شربت های خوراکی پرمصرف گروه آنتی بیوتیک ها:
- سفکسیم 100/50 و 100/100
- فارمنین 643 و 457
- فاراموکس 400
- کوتری موکسازول
- مترونیدازول
گروه مصرفی داروهای اعصاب و روان:
- فلوکستین 20
- نورتریپتیلین 10
- زولپیدم 5 و 10
- آلپرازولام 0.5
- کلردیازپوکساید 5 و 10
- توپیرامات 25
گروه مصرفی داروهای ضد فشار خون و قلب:
- نیتروگلیسیرین 0.4
- پلاویکس 75
- A.S.A 80
- متورال 50
- نیتروکانتین 6.4 و 2.6
- املوپرس 5
- کارودیلول 6.25
- والسارتان 80