شیر خشک ،تاریخچه، تولید و مصارف آن

شیر خشک چیست ؟

پودر شیر یا شیرخشک گونه‌ای فراورده شیری است که در آن شیر تبخیر شده و به یک مادهٔ خشک تبدیل می‌شود.

هدف از تولید پودر شیر حفظ بهتر آن است.

عمر مفید پودر شیر به مراتب طولانی‌تر از شیر مایع است و به علت کم بودن رطوبت نیازی به یخچال ندارد.

یکی دیگر از اهداف تولید پودر شیر کاهش حجم آن برای صرفه‌جویی در هزینه‌های ترابری است.

انواع شیر خشک 

شیر خشک به سه نو اسکیم یا بدون چربی، کم چرب و پرچرب موجود است. 

اسکیم

معمولا برای پروتئین آن استفاده می‌شود و بدون طعم است. 

 کم چرب

بيشترين مصرف این نوع در صنايع لبني ، شكلات سازي ، بيسكوئيت كيك و كلوچه و  فرآورده هاي  گوشتي از قبيل سوسيس و كالباس دارد .

 پرچرب (کامل)

فرايند توليد و مورد مصرف شير خشك كامل تقريبا مشابه شير خشك كم چرب است با اين تفاوت كه در طي مراحل توليد ميزان كمتري از چربي شير از آن جدا مي گردد .

بنابراين محصول توليدي داراي ميزان چربي بالاتر ( حد اقل 25% ) و تفاوتهاي ديگري در مشخصات شيميايي همچون ميزان قند و پروتئين خواهد بود .

مراحل تولید شیر خشک

بعد از خروج از دامداری و تست سلامت، شیر به کارخانه فرستاده می‌شود.

در تهیه شیر خشک، شیر پاستوریزه از لوله‌های با منافذ بسیار ریز عبور داده می‌شود.

سپس این شیر روی ورقه فولادی بسیاری داغی که عاری از هرگونه میکروب است، پخش می‌شود.

در این فرآیند آب موجود در شیر تبخیر شده و اجزای تشکیل‌دهنده آن به‌صورت پودر باقی می‌ماند.

در مرحله خشک‌کردن شیر، از دو روش غلتکی (Drum drying) و پاششی (Spray Drying) استفاده می‌شود.

تاریخچه

در سال ۱۸۶۶ یک داروساز سوئیسی آلمانی‌تبار به نام هنری نستله با استفاده از ترکیبات مختلف شیر گاو، آرد و شکر غذای جایگزینی را برای نوزادانی که از شیر مادر محروم بودند، فراهم کرد.

او تولید این محصول جدید را با نام «لاکتوز فارینا نستله» در سال ۱۸۶۶ شروع کرد.

 شیر خشک در ایران

صادرات شیر خشک از ایران در سال گذشته تنها حدود 11 میلیون دلار بوده است.

البته مصرف شیر خشک وضعیت متفاوتی دارد.

در ایران سالانه حدود 60 تا 70 هزار تن شیر خشک، خریداری و مصرف می‌شود. و این رقم سالیانه  در حال افزایش است.