روانشناسی اجتماعی شاخه‌ای از رشته روانشناسی است که به این مساله می‌پردازد که چگونه و چرا مردم با یکدیگر تعامل دارند. به عنوان یک روانشناس اجتماعی، شما یاد می‌گیرید که چگونه رفتارها شکل می‌گیرند و چرا تغییر می‌کنند؛ چه چیزی موجب تضاد اجتماعی، پرخاشگری و خشونت می‌شود؛ و چه چیزی بر قضاوت تاثیر می‌گذارد. شما نظریه‌های مرتبط با احساسات، انگیزش، شخصیت، مذاکره، ترغیب، هویت اجتماعی و … را کاوش خواهید کرد. همچنین در مورد پویایی بین فردی در انواع مختلف روابط می‌آموزید و متوجه خواهید شد که مسائل اجتماعی چگونه بر سلامت جسم اثر می‌گذارند.
نگاهی دقیق‌تر به روانشناسی اجتماعی
به عنوان یک قاعده کلی، اکثر افراد در گروه‌های مختلف متفاوت عمل می‌کنند. اگر به دقت در مورد آن فکر کنید، متوجه خواهید شد. به عنوان مثال شما به احتمال زیاد رفتار متفاوتی در حضور خانواده و دوستان دارید. دلیل این عمل ساده است. اعمال، افکار و احساسات ما تقریبا همیشه تحت تاثیر افرادی است که ما را احاطه کرده‌اند. روانشناسی اجتماعی این که چگونه حضور مردم می‌تواند بر رفتارها، افکار و احساسات فرد اثر بگذارد را مورد مطالعه و بررسی قرار می‌دهد. افرادی که می‌توانند بر یک فرد دیگر تاثیر بگذارند اغلب واقعی هستند، اما تصور یا حتی حضور ضمنی افراد دیگر گاهی اوقات می‌تواند رفتار و یا افکار فرد را تغییر دهد.
روانشناسی اجتماعی اغلب به صورت ترکیبی بین جامعه‌شناسی و روانشناسی تلقی می‌شود، زیرا از روش‌های تحقیقی و تحلیلی در هر دو حوزه استفاده می‌کند. هر چند که روانشناسی اجتماعی شباهت زیادی با جامعه‌شناسی دارد، اما در اصل بسیار متفاوت است. به عنوان مثال، افراد حرفه‌ای در هر دو زمینه علاقه ویژه‌ای به گروه‌ها دارند. با این حال جامعه‌شناسی بر روی رفتار گروهی متمرکز است در حالی که روانشناسی اجتماعی بر این تمرکز می‌کند که چگونه یک گروه از مردم بر هر فرد در این گروه تاثیر می‌گذارد.
تاریخچه روانشناسی اجتماعی
این شاخه‌ی تخصصی از روانشناسی در اوایل قرن بیستم و بر اساس آزمایشات انجام شده در زمینه تسهیل اجتماعی در سال ۱۸۹۸ توسط نورمن تریپلت ایجاد شد. تسهیل اجتماعی، پدیده‌ای است که باعث می‌شود افراد در اجتماعات بهتر عمل کنند. روانشناسی اجتماعی در سال ۱۹۳۰ از پیش هم بیشتر محبوب‌تر شد، زمانی که روانشناسان آلمانی که از کشور گریخته بودند شروع کردند به مطالعه تعصب و گسترش تفکر نازی‌ها.
از زمان پیدایش این رشته، روانشناسی اجتماعی در زمینه‌های بسیاری از جمله منشا جرائم تا تاکتیک‌های بازاریابی به کار گرفته شده است. امروزه، این گرایش همچنان رو به رشد است و می‌تواند در بسیاری از حوزه‌ها مورد استفاده قرار گیرد.
چرا به روانشناسی اجتماعی نیاز داریم؟
متاسفانه جهان مملو از انواع مشکلات اجتماعی است، تنها کافیست ساعتی به اخبار گوش بسپارید. درک این مشکلات و اینکه چگونه یک گروه می‌تواند هریک از افراد را تحت تاثیر قرار دهد، یکی از اولین گام‌ها برای پایان دادن به این مشکلات است. برخی از حوزه‌ها که روانشناسی اجتماعی در مطالعه آن‌ها مفید است عبارتند از:
- تعصب
- قلدری کردن
- جرم و جنایت
- مشکلات بهداشت جامعه مثل ایدز
- سوء مصرف مواد
- مشکلات خانوادگی
لازم به ذکر است که همیشه تاثیر گروه‌ها منفی نیست. برای مثال، برخی افراد در حضور گروه‌های خاصی بیشتر تمایل به واکنش مثبت دارند. روانشناسی اجتماعی را می‌توان برای مطالعه این نوع موقعیت‌ها و احتمالا برای کمک به خلق بیشتر آن‌ها به کار برد.
روانشناس اجتماعی چه می‌کند؟
روان شناسان اجتماعی ممکن است نتایج تحقیقات روانشناسی اجتماعی قبلی را تجزیه و تحلیل کرده و یا این که خود دست به انجام تحقیقات اساسی و جدید بزنند. مطالعه مقالات پژوهشی و مجلات روانشناسی اجتماعی اغلب بهترین راه برای مطالعه تحقیقات انجام‌شده توسط دیگر روانشناسان اجتماعی است.
تحقیقات اولیه نیز می‌تواند به چند روش مختلف انجام شود:
- اول اینکه، روانشناسان اجتماعی می‌توانند محیطی ایجاد کنند که مشابه با محیط‌های دنیای واقعی باشند. افراد و گروه‌های افراد را می‌توان در این محیط‌ها بررسی کرد و روانشناسان اجتماعی می‌توانند رفتارها و اعمال آن‌ها را مشاهده کنند.
- آن‌ها همچنین ممکن است از یک فرد در هنگام نظارت بر فعالیت‌های مغزیش با تجهیزات پیچیده سوالاتی بپرسند.
با این که حضور روانشناسان اجتماعی و تجهیزات پزشکی می‌تواند بر نحوه رفتار یک فرد اثر بگذارد، اما بسیاری از روانشناسان اجتماعی ترجیح می‌دهند که به صورت دیگری تحقیقات خود را انجام دهند و این یعنی مطالعه‌ی افراد واقعی در فضای واقعی.
تحقیقاتی که روان شناسان انجام می‌دهند را می‌توان برای حل تعدادی از مشکلات دنیای واقعی، از مشکلات جزئی تا مشکلات اصلی، به کار برد. برای مثال، روان شناسان اجتماعی ممکن است بتوانند به تبلیغ کنندگان و بازاریابان کمک کنند تا با استفاده از نفوذ گروه بر افراد، مشتریان بیشتری برای خرید مارک‌های خاص پیدا کنند. مطالعات روانشناسی اجتماعی نیز می‌تواند برای کمک به کاهش مشکلات خاص اجتماعی و انتشار آن‌ها بکار گرفته شود. متخصصان که در راستای این هدف کار می‌کنند معمولا به خلق چنین چیز‌هایی به عنوان برنامه‌های اجتماعی و کمپین‌های آگاه‌سازی عمومی کمک خواهند کرد. برخی روانشناسان اجتماعی نیز ممکن است برای افرادی که تحت‌تاثیر مشکلات اجتماعی قرار گرفته‌اند، برنامه‌های مشاوره را فراهم کنند.
روانشناس اجتماعی کجا کار می‌کند؟
روان شناسان اجتماعی اغلب قادر به یافتن شغل در سازمان‌های مختلف خواهند بود. برای مثال، آن‌هایی که بر روی تحقیق تمرکز دارند، می‌توانند در موسسات تحقیقاتی خصوصی و دولتی کار کنند. تحقیقات آنان ممکن است در محیط‌های کنترل‌شده مانند آزمایشگاه‌ها، یا در محیط‌های طبیعی مانند محیط‌های شهری انجام شود. برخی نیز ممکن است روانشناسان اجتماعی را در مدارس، مراکز تادیبی و سازمان‌های رفاهی اجتماعی استخدام کنند. شرکت‌های بازاریابی و تبلیغاتی نیز گاهی روانشناسان اجتماعی را برای تحقیقات بازاریابی استخدام می‌کنند. روان شناسان اجتماعی همچنین می‌توانند مشغول به تدریس یا تحقیق در دانشگاه‌ها شوند.
منبع :
روانشناسی اجتماعی و اهمیت آن • ستاره (setare.com)
بازتاب: روانشناسی ورزشی و زیرشاخه‌های آن